Τον ρόλο των μεγάλων δυνάμεων στο διεθνές σύστημα σήμερα -όπως ακριβώς είναι και ο τίτλος της διοργάνωσης-, έφεραν στο προσκήνιο οι πρέσβεις της Βρετανίας Μάθιου Λοτζ, της Γερμανίας Αντρέας Κιντλ και του Ισραήλ Νόαμ Κατς καθώς και ο γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη Τζέρι Ισμαήλ, μιλώντας στο 1ο Vermio Forum, που διοργανώνει, στην πόλη της Νάουσας, ο καθηγητής Θεωρίας Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Σπύρος Λίτσας.
Το Vermio Forum, που διοργανώνεται για πρώτη φορά φέτος και φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε θεσμό, απευθύνεται σε φοιτητές και μελετητές της Διεθνούς Πολιτικής, οι οποίοι από τη Δευτέρα έως το Σάββατο γίνονται κοινωνοί διαλέξεων και συζητήσεων από διπλωμάτες με κύρος και γνώση γύρω από τον τρόπο λειτουργίας του Διεθνούς Συστήματος, πολιτικούς, πανεπιστημιακούς και δημοσιογράφους.
Ν. Κατς: Το Ισραήλ, σταθεροποιητική δύναμη στη Μέση Ανατολή
Ο πρέσβης του Ισραήλ Νόαμ Κατς, εξήρε την πρωτοβουλία του καθηγητή Σπύρου Λίτσα, χαρακτηρίζοντας εξαιρετικό το συνέδριο στη Νάουσα, και αναφέρθηκε στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τον ρόλο της χώρας του, υπογραμμίζοντας -μεταξύ άλλων- τα εξής: «Το Ισραήλ βρίσκεται σε έναν πόλεμο που του επιβλήθηκε. Ξεκίνησε με την ολομέτωπη επίθεση και τη σφαγή της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Εξελίχθηκε σε έναν πόλεμο με το Ιράν και ολόκληρο το δίκτυο πληρεξουσίων του, τη Χαμάς στη Γάζα, τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, τους Χούθι στην Υεμένη και τις πολιτοφυλακές στο Ιράκ και τη Συρία. Αυτός ο πόλεμος αποκάλυψε τη σύμπραξη του σουνιτικού ισλαμικού άξονα που εμπλέκει το Κατάρ, τη Χαμάς, την Τουρκία και, σε κάποιο βαθμό, τις ισλαμιστικές δυνάμεις στη Συρία. Εκθέτει επίσης τη συνεργασία και τα κοινά συμφέροντα μεταξύ της Ρωσίας και του Ιράν, καθώς και τις προστριβές που υπάρχουν μεταξύ των δύο ανταγωνιστικών ημισφαιρίων για την παγκόσμια επιρροή».
Ο κ. Κατς σημείωσε ακόμα ότι «η πτώση του συριακού καθεστώτος και η αποτυχία του Ιράν να το σώσει, αποτελεί ένα ακόμη σοβαρό πλήγμα στον ιρανικό άξονα στη Μέση Ανατολή» και υπογράμμισε πως «κοιτάζοντας το ευρύτερο διεθνές σύστημα, η παγκόσμια τάξη πραγμάτων αναδιαμορφώνεται από μεγάλες τάσεις όπως: τις δημογραφικές αλλαγές, τον οικονομικό ανταγωνισμό και την εκ νέου παγκοσμιοποίηση, καθώς και την τεχνολογική επανάσταση και τον ανταγωνισμό· τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής· την εμφάνιση μη κρατικών παικτών· την αδυναμία των παγκόσμιων θεσμών· ένα πνεύμα δυσπιστίας στο εσωτερικό των κρατών και μεταξύ των κρατών. Αυτές οι δυνάμεις αλλάζουν τις παγκόσμιες δομές και επαναπροσδιορίζουν τη διεθνή σκηνή».
«Γινόμαστε μάρτυρες της εμφάνισης νέων γεωπολιτικών μπλοκ που χαρακτηρίζονται από εντάσεις μεταξύ των ημισφαιρίων. Ειδικότερα, υπάρχει προστριβή μεταξύ του δυτικού ημισφαιρίου υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και συνασπισμών, που συμπεριλαμβάνουν την Ρωσία και το Ιράν», εκτίμησε ο κ. Κατς.
«Όσον αφορά το Ισραήλ», υπογράμμισε, «εστιάζεται στη χρήση της ισχύος του για την προώθηση μιας σταθερότερης κατάστασης. Σε αυτήν περιλαμβάνονται η βελτίωση των περιφερειακών σχέσεων, η εξασφάλιση ασφαλών αλυσίδων εφοδιασμού και η υποστήριξη ενός αποτελεσματικού εμπορικού διαδρόμου που συνδέει την περιοχή του Ινδικού και Ειρηνικού ωκεανού με την Ευρώπη. Αυτά τα βήματα είναι απαραίτητα για την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ανθεκτικότητα του Ισραήλ εν μέσω ενός μεταβαλλόμενου παγκόσμιου τοπίου».
Κατέληξε, δε, τονίζοντας πως «παρά την πραγματικότητα του πολέμου, το Ισραήλ αποδεικνύεται σε τελική ανάλυση ότι είναι σταθεροποιητική δύναμη στη Μέση Ανατολή».
Α. Κιντλ: Αυταρχικά κράτη αμφισβητούν ολοένα και περισσότερο τη βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη
Σε αυταρχικά κράτη και μη κρατικούς παράγοντες με παρόμοιες αρχές, που «αποκτούν δύναμη και αμφισβητούν ολοένα και περισσότερο τη βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη», αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- στην τοποθέτησή του ο πρέσβης της Γερμανίας στην Αθήνα, Αντρέας Κιντλ.
«Τέτοια κράτη και παράγοντες εμφανίζονται συχνά συνασπισμένοι, ακολουθούν εν μέρει επιθετικές, αλλά και υβριδικές και καταστροφικές πολιτικές, οι οποίες έχουν αντίκτυπο στα δικά μας κράτη και πρέπει να μας ανησυχούν. Σε μια διεθνή τάξη που λειτουργεί επί τη βάσει συμφωνιών (deals-based) ή βασισμένη στη βία (violence-based), εμείς ως Ευρωπαϊκή Ένωση θα υποστούμε αρνητικές συνέπειες», τόνισε ο κ. Κιντλ.
«Η εξέλιξη αυτή», πρόσθεσε, «μας βρίσκει εδώ στην Ευρώπη σε μια περίοδο που δεν αισθανόμαστε ιδιαίτερα ισχυροί. Το θετικό είναι ότι ξεκινάμε με μια νέα, φιλόδοξη Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες που θα καταβάλει μεγάλη προσπάθεια, ώστε να φέρει ζητήματα στο προσκήνιο που μας αφορούν όλους, όπως το ζήτημα της αμυντικής ικανότητας ή της ανταγωνιστικότητας. Στα αρνητικά συγκαταλέγονται η έλλειψη ενότητας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και η πολιτική αδυναμία σημαντικών χωρών. Εδώ χρειαζόμαστε κάποια πρόοδο. Αφενός, πρέπει πλέον να αξιολογήσουμε τη διακυβέρνηση της ΕΕ και αυτό πριν προχωρήσουμε σε μια διεύρυνση με πρόσθετα κράτη μέλη. Έχουμε την πολυτέλεια να διατηρήσουμε την υποχρέωση της συναίνεσης; Πρέπει να ψηφίζουν όλοι για τα πάντα συναινετικά; Εξακολουθεί να έχει νόημα να ορίζει κάθε χώρα έναν επίτροπο; Όπως ακριβώς απαιτούμε μεταρρυθμίσεις και προσαρμογή από τα υποψήφια κράτη μέλη, θα πρέπει να αξιολογήσουμε και την ίδια την ΕΕ και την ικανότητά της να ενεργεί. Αφετέρου, πρέπει να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου η θεμελιώδης οικονομική και πολιτική δύναμη της EE θα εδραιωθεί ξανά. Σε αυτό μπορεί να φανούν πολύ χρήσιμες οι σκέψεις του Μάριο Ντράγκι για την ανταγωνιστικότητα».
Μ. Λοτζ: Σε μια πολυπολική εποχή, χρειαζόμαστε τους εταίρους και τους συμμάχους μας περισσότερο από ποτέ
«Υπάρχει μεγάλη δύναμη σε μια σύγκλιση συμφερόντων, αξιών και πεποιθήσεων. Η διπλωματία μπορεί να παίξει ρόλο σε ένα ευρύ φάσμα περιστάσεων και σεναρίων. Η διπλωματία μεταξύ συμμάχων, εταίρων και φίλων δεν είναι λιγότερο σημαντική και όχι λιγότερο απαραίτητη από αυτή μεταξύ αντιπάλων και ανταγωνιστών», υπογράμμισε, από την πλευρά του, ο πρέσβης της Βρετανίας Μάθιου Λοτζ.
«Καθώς κινούμαστε – με γρήγορους ρυθμούς- μακριά από έναν μονοπολικό κόσμο προς μια ολοένα πιο αμφισβητούμενη και κατακερματισμένη πολυπολική εποχή, χρειαζόμαστε τους εταίρους και τους συμμάχους μας περισσότερο από ποτέ», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Βρετανός πρέσβης.
«Οι γεωπολιτικές αλλαγές που βλέπουμε σήμερα πρόκειται να είναι χαρακτηριστικό των μέσων του 21ου αιώνα και πιθανώς και μετά», σημείωσε και πρόσθεσε: «Παράλληλα με την κλιματική επείγουσα ανάγκη και την επίδραση του ταχέως μεταβαλλόμενου ψηφιακού και τεχνολογικού τοπίου, έχουμε μια πρόκληση ως ευρωπαϊκά έθνη – πώς να διατηρήσουμε και να αξιοποιήσουμε τις δυνάμεις και τα σχετικά πλεονεκτήματά μας, ενώ ταυτόχρονα εξετάζουμε εάν μπορούμε να φέρουμε τους πολίτες μας μαζί μας και εάν μπορούμε να συνεργαστούμε σε ζητήματα που πραγματικά έχουν σημασία».
Τζ. Ισμαήλ: Αναπόσπαστο στοιχείο ενός καλύτερου κόσμου οι οικουμενικές αξίες
Αναπόσπαστο στοιχείο για την οικοδόμηση ενός καλύτερου, πιο ενωμένου κόσμου παραμένουν οι οικουμενικές αξίες, σημείωσε ο γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη Τζέρι Ισμαήλ, ο οποίος εξέφρασε τη χαρά του για το προνόμιο, όπως τόνισε, να συμμετάσχει στο 1o Vermio Forum, στη Νάουσα.
«Η διάδραση με φωτεινά νεαρά μυαλά πρόθυμα να συζητήσουν παγκόσμιες υποθέσεις είναι πάντα ευχάριστη και εμβαθύνει την ατομική μας κατανόηση. Κατά τη συζήτησή μας, μοιράστηκα μαζί τους πληροφορίες σχετικά με το μοντέλο διεθνούς συνεργασίας των ΗΠΑ – ένα πλαίσιο που βασίζεται σε αμοιβαία συμφέροντα, συνεργασίες, επενδύσεις του ενός στην κοινωνία του άλλου και προώθηση βασικών αξιών. Ενώ αναγνωρίζει τις προκλήσεις στην ιστορία, παραμένει ένα μοναδικά ισχυρό μοντέλο — με την ικανότητα να επιφέρει θετικές αλλαγές και με την ηθική πυξίδα να οδηγεί και να προσαρμόζεται με την πάροδο του χρόνου», σημείωσε ο Αμερικανός γενικός πρόξενος.
Υπογράμμισε, δε, πως «οι οικουμενικές αξίες -που ορίστηκαν για πρώτη φορά εδώ, στην Ελλάδα- χρησιμεύουν ως το θεμέλιο για την προώθηση της ανθρωπότητας, την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και τη διασφάλιση του σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων και ευθυνών. Αυτές οι αξίες παραμένουν αναπόσπαστο στοιχείο για την οικοδόμηση ενός καλύτερου, πιο ενωμένου κόσμου».
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
